Mančester Junajted (Manchester United)

Mančester Junajted (Manchester United) je klub sa više od 120 godina bogate i uspješne historije. Kroz sve promjene engleskog fudbala i novih klubova koji su nicali, crveni đavoli su uspjeli ostati pri vrhu ljestvice.

 

Ipak, bitno je prepoznati put koji su prešli da dođu do ovog nivoa. Kao i skoro svakom drugom klubu, Junajted nije imao najsvjetlije godine u početku. Kroz dosta zamjena i pozajmica, investicija, te truda, Manchester United igrači su uspjeli dovesti ovaj klub na zavidan nivo.

 

U nastavku ćemo pogledati neke statistike koje je ostvario Mančester Junajted (Manchester United) u zadnjih 145 godina svog postojanja. Spomenuti ćemo njihov uspjeh u različitim takmičenjima, razne menadžere koji su doprinijeli ovom uspjehu, a i najznačajnije trenutke u historiji crvenih đavola. Ukratko, odgovorit ćemo Vam na sva pitanja koja imate o klubu!

 

Historija Mančester Junajteda

Obzirom da je Mančester Junajted (Manchester United) nastao prije 145 godina kao Njuton Hit LYR fudbalski klub (Newton Heath LYR Football Club), ovaj klub ima dugu i bogatu historiju. Iako je klub započet pod drugim imenom, poprimio je ime Mančester Junajted (Manchester United) prije 121 godinu.

 

Klub je započet od strane Lankašir i Jorkšir željeznice (Lancashire and Yorkshire Railway), koji su igrali protiv drugih željeznica. Svoju prvu ozbiljnu utakmicu su odigrali tek 1880., 3 godine nakon osnivanja kluba, gdje su izgubili 6-0 protiv Bolton Vonderersa (Bolton Wanderers). 

 

Prva divizija fudbalske lige (The Football League First Division) se smatrala najvišim rangom engleskog fudbala od davne 1888. do 1992., a zapravo nije prestala postojati do 2004. godine. Umjesto toga, Premier liga je nastala kao korak iznad Prve divizije fudbalske lige kao prestižnije natjecanje za najuspješnije klubove. Već 1892. je Junajted igrao u prvoj diviziji fudbalske lige, ali nisu dalje postizali velike uspjehe obzirom da su relegirani na Drugu diviziju 1894. godine. 

 

Do januara 1902. Junajted je prikupio dosta dugova, što je prijetilo budućnosti kluba. Tadašnji kapiten, Henry Stafford, je pronašao četiri investitora koji su bili spremni dati ulog od £500 (današnjih £50,354). Time se klub većinski izvukao iz dugova, a i oficijelno se preimenovao kao Mančester Junajted (Manchester United).

 

U periodu do 1939. godine, Junajted je bio redovno relegiran te promoviran između prve i druge divizije. Sezone u kojima su osvajali titule u prvoj diviziji fudbalske lige su 1907.-08. Rezultatom 2-1 protiv Preston Nord Enda (Preston North End) te 1910.-11 rezultatom 5-1 protiv Sanderlenda (Sunderland). 

 

Početkom Drugog svjetskog rata 1939. godine sva fudbalska takmičenja u Engleskoj su bila obustavljena.

 

Godine pod Busbyjem

Završetkom Drugog svjetskog rata 1945. godine obustavljena fudbalska takmičenja u Engleskoj su se ponovno održavala, a legendarni Matt Busby je postao menadžer kluba. Nije teško zaključiti da je Busby sagradio reputaciju Junajteda tokom svog menadžerstva. Izvukao je klub iz ciklusa relegacije i promocije, a sa njim su i osvojili titulu Prve divizije 1952. godine. 

 

Busby je doveo Junajted do pobjede u sljedećim sezonama:

1. 1951-52
 - najbolji strijelac Jack Rowley (30 golova)
2. 1955-56
 - najbolji strijelac Tommy Taylor (25 golova)
3. 1956-57
 - najbolji strijelac Billy Whelan (26 golova)
4. 1964-65 - najbolji strijelac Denis Law (28 golova)
5. 1966-67 - najbolji strijelac Denis Law (28 golova)

Karakteristični za Busbyjeve godine su Busby Babes, Manchester United igrači koje je klub sam preuzeo i trenirao. Busby Babes su imali svijetlu budućnost u svijetu fudbala, ali je Minhenska avionska nesreća stala u kraj tome.

 

Nesreća se dogodila 6. februara 1958. u povratku crvenih đavola sa utakmice Europske lige protiv Crvene zvezde. Avion kojim su letili je sletio u Minhen zbog točenja goriva, nakon čega je tri puta pokušao poletiti. Trećeg puta je probio ogradu na kraju piste te krilom udario u zgradu. U ovoj nesreći su 23 osobe poginule na licu mjesta, a među njima su bili i par članova Busby Babesa:

1. Geoff Bent
2. Roger Byrne
3. Eddie Colman
4. Duncan Edwards
5. Mark Jones
6. David Pegg
7. Tommy Taylor
8. Liam Whelan

 

Među povrijeđenim je bio i Matt Busby, koji je preživio i oporavio se od svojih ozljeda. Iako su izgubili dosta dobrih igrača, Busby je ponovo igradio Junajted kupivši igrače kao što su Denis Law, Pat Crerand, George Best te Bobby Charlton.

 

Busby je nastavio sa ulogom menadžerstva do 1969., kada je Wilf McGuinness stupio na poziciju. 

 

 

Godine pod Fergusonom

Mančester Junajted (Manchester United) nije doživljavao dalje značajne pobjede do dolaska Alexa Fergusona 1986. godine. Čak se godine pod Fergusonom nazivaju i Junajtedovim najuspješnijim periodom u historiji kluba. 

U periodu od 1986., kada je Ferguson preuzeo menadžerstvo, do 2013., Junajted je osvojio više titula u takmičenjima:

• FA kupu, 
• UEFA kupu pobjednika kupova, 
• UEFA superkupu, 
• Engleskom Liga-kupu, 
• Premier ligi,
• UEFA ligi šampiona,
• Interkontinentalnom kupu,
• Svjetsko prvenstvo u fudbalu

Ferguson je doveo Junajted do svog prvog “dabla” pobjedama u Premier ligi i FA kupu 1994. godine, a i do “trebla” pobjedama u Premier ligi, FA kupu te UEFA ligi šampiona 1999. godine. Ova godina u UEFA ligi šampiona je također značajna za Mančester Junajted (Manchester United) zbog finala protiv Bajern Minhena (Bayern München), utakmica u kojoj je Junajted napravio jedan od najboljih povrataka svih vremena u fudbalu. 

 

 

Godine nakon Fergusona

Nije teško zaključiti da je Mančester Junajted (Manchester United) doživio svoje najbolje godine sa Alex Fergusonom. To dokazuje i činjenica da se Ferguson penzionisao kao najodlikovaniji menadžer u historiji fudbala. Također je poznat kao jedan od najboljih menadžera svih vremena.

 

Nakon Fergusonovog povlačenja sa pozicije menadžera, David Moyes je preuzeo tu ulogu. Ipak, nepunih godinu dana nakon njegovog dolaska, Moyes je smijenjen nakon niza gubitaka. Te godine Junajted nije uspio odbraniti svoju titulu kao prvak Premier lige niti se kvalificirati za UEFA ligu šampiona.

 

Mančester Junajted (Manchester United) je nastavio mijenjati menadžere tokom godina. Louis van Gaal, José Mourinho, te Ole Gunnar Solskjær (bivši napadač Junajteda) su samo par imena koja su prošla kroz ulogu menadžera. Iako su postizali bolje rezultate od Moyesa, to nije bilo dovoljno za osvajanje titula i povratak prethodnoj slavi crvenih đavola.

 

Trenutno Junajted predvodi Erik ten Hag zajedno sa dvojicom na poziciji pomoćni trener Mančester Junajteda, Mitchell van der Gaag te Steve McClaren. Ovu ulogu je preuzeo u aprilu 2022., pri kraju 2021.-2022. sezone.

Sljedeće sezone (2022.-2023.) Mančester Junajted (Manchester United) je završio treći na tabeli Premier lige sa 23 pobjede, 6 neriješeno, te samo 9 gubitaka. Pri tome, uspjeli su osvojiti titulu EFL kupa te godine zahvaljujući pobjedi nad Njukesl Junajtedom (Newcastle United).

 

Trenutna sezona (2023.-2024.) je tek počela u augustu 2023., pa ne možemo ni govoriti o Junajtedovom uspjehu. Ipak, kako stvari trenutno stoje, Junajted stoji na 13. mjestu na tabeli, poslije Notingam Foresta (Nottingham Forest) a prije Čelzija (Chelsea).

 

Za sada se čini da će nadolazeća utakmica 16. septembra 2023. protiv Brajton & Hov Albiona (Brighton & Hove Albion) Junajted dočekati nespreman. Ipak, obzirom na činjenicu da Mančester Junajted (Manchester United) trenutno posjeduje najskuplji tim na svijetu, teško je povjerovati da se crveni đavoli neće snaći u ovoj sezoni.

 

 

Odlikovanja kluba

Mančester Junajted (Manchester United) se navodi ne samo kao jedan od najuspješnijih klubova u Engleskoj, već i kao jedan od najuspješnijih klubova Evrope. Klub trenutno posjeduje 69 titula iz 11 različitih fudbalskih takmičenja od njihovog osnivanja.

 

Ipak, bitno je zapamtiti odakle je Mančester Junajted došao. Njihov prvi trofej su dobili kao Njuton Hit LYR (Newton Heath LYR) u Mančester kupu (Manchester Cup) 1886. godine. Njihova prva pobjeda u Engleskoj ligi fudbala je došla tek 1908.,  a 1909. su osvojili svoj prvi FA kup. Od tih dana Mančester Junajted (Manchester United) je osvojio 13 titula u Premier ligi te 12 titula u FA kupu. Oba rezultata su rekordna za ova takmičenja.

 

Nije tajna da je Mančester Junajted (Manchester United) uživao u velikom uspjehu u godinama pod Busbyjem. Ipak, njihov najuspješniji period je bez sumnje bio pod Alexom Fergusonom, kada su osvojili pet titula u Engleskoj ligi, četiri FA kupa, jedan Liga kup, 5 FA Charity Shield-a, jednu titula u UEFA ligi šampiona, jedan UEFA pobjednički kup, jedan UEFA superkup te jedan Interkontinentalni kup.

 

Klub je postigao 7 “dublova”:

• Premier liga i FA kup:
  • 1993-94
  • 1995-96
  • 1998-99
• Premier liga i UEFA liga šampiona:
  • 1998-99
  • 2007-08
• Premier liga i EFL kup:
  • 2008-09
•  EFL kup i UEFA liga Evrope:
  • 2016-17

 

Također nam je poznato da su osvojili i “trebl” 1999. pobjedama u Premier ligi, FA kupu te UEFA ligi šampiona. Te sezone je navijačima posebno interesantna bila utakmica protiv Bajern Minhena (Bayern München) gdje se smatra da je Junajted postigao najveći povratak svih vremena.

 

Utakmica se odigrala u Camp Nou u Barceloni 26. maja 1999. godine. Mario Basler, tadašnji igrač Bajerna, je dao gol već u šestoj minuti utakmice. Izgledalo je kao da su sve nade izgubljene za Mančester Junajted (Manchester United) do produžetaka, kada su Ole Gunnar Solskjaer i Teddy Sheringham postigli dva gola. Time je Junajted osvojio UEFA ligu šampionu 1999. godine i postigao svoj prvi trebl.

 

Vlasnici Mančester Junajteda

Već smo upoznati sa činjenicom da je Mančester Junajted (Manchester United) nastao kao zahvaljujući Lankašir i Jorkšir željeznici. Samim tim klub je i pripadao željeznici do 1892. kada je postao zasebna kompanija. U tom periodu je počeo lokalno prodavati dionice za £1 (današnjih £104), a 1902. su vlasništvo kluba preuzeli četiri biznismena koji su investirali u klub. Među njima je bio John Henry Davies, koji je kasnije postao i predsjednik kluba.

 

Njegovom smrću 1927. godine je Mančester Junajtedu opet prijetila bankrota do 1931. kada je James W. Gibson investirao £2000 (današnjih £111,628) i preuzeo vlasništvo kluba. Njegova porodica, uključujući njegovog sina i ženu, je držala vlasništvo do 1964. kada je Louis Edwards prikupio 54% dionica te preuzeo kontrolu nad Junajtedom. Smrću Gibsonove žene su sve dionice Gibson porodice pripale sinu, koji je prodao određeni procenat Edwards porodici.

 

Mančester Junajted (Manchester United) je pušten na berzu 1991. godine, a već 1999. godine je osnovan Manchester United Supporters’ Trust koji je ojačao uticaj podržavaoca kluba. 

 

U 2023. godini je Junajted dobio više ponuda za kupovinu kluba. Neki od zainteresovanih su bili:

• Jim Ratcliffe, britanski biznismen,
• Hamad bin Jassim bin Jaber Al Thani, katarski šeik,
• Thomas Zilliacus, finski biznismen

 

Navijači i rivali kluba

Navijači Mančester Junajteda se nazivaju Crvenim Đavolima (Red Devils), kao i sami klub. Junajted je bez sumnje jedan od najpopularnijih fudbalskih klubova, sa oko 200 ogranaka Manchester United Supporters Club-a (MUSC) u 24 države. Prema firmi Deloitte, koja nudi usluge računovodstva i konsultantske usluge za sportsku industriju, navodi da MUSC broji oko 75 miliona navijača širom svijeta.

 

Po pitanju društvenih mreža, Junajted je na 4. mjestu na listi klubova sa najviše Instagram pratilaca sa 62,8 miliona pratilaca, dok na Facebooku ima 82 miliona pratilaca. Studija iz 2014. je otkrila da su navijači Mančester Junajteda najglasniji u Premier ligi.

 

Dobro poznati rivali Junajteda su: Liverpul (Liverpool), Mančester Siti (Manchester City), Arsenal, te Lids Junajted (Leeds United).

 

Rivalstvo sa Arsenalom je nastalo iz konstantne bitke dvaju klubova za trofej Premier lige. Ipak, Junajted drži 20 titula Premier lige, dok Arsenal drži 13. Junajtedovo rivalstvo sa Liverpulom je nastalo kao rivalstvo između dva grada tokom industrijske revolucije, a ova dva kluba su najveća u Engleskoj. Dalje, njihovo rivalstvo sa Mančester Sitijem je rezultat njihovog takmičenja u Mančester derbiju. Napokon, njihovo rivalstvo sa Lids Junajtedom ima korijene u Ratovima dviju ruža gdje Mančester Junajted (Manchester United) predstavlja Lankašir (Lancashire) a Lids Junajted (Leeds United) predstavlja Jorkšir (Yorkshire).

 

Mančester Junajted (Manchester United) grb i dres

Trenutni grb Mančester Junajteda, koji se može shvatiti i kao Manchester United logo, prikazuje crvenog đavola, zahvaljujući nadimku kluba “crveni đavoli”, sa brodom koji plovi iznad njega. Sa obje strane grba se nalazi fudbalska lopta, a vrpca na gornjem i donjem dijelu grba prikazuje ime kluba. Ovaj grb je rađen po uzoru na grb grada Mančestera, ali jedini element koji je ostao u grbu kluba je brod koji plovi.

 

Dres kluba se redovno mijenjao od godine nastanka kluba do danas. Najranije zapisane boje dresa Junajteda su bijela i plava. Do 1902. boje su se mijenjali u crveno-bijele četvrtaste dresove sa tamnoplavim šorcem, zeleno-zlatnim dresovima, te bijelim majicama sa tamnoplavim šorcevima.

 

Trenutne boje dresova su postale standardne 1902. godine, kada su boje dresova promijenjene da sadrže crvene majice, bijele šorceve, te crne čarape. Varijacije ovih boja su se pojavljivale na dresovima Junajteda sve do danas, gdje je trenutni domaći dres crvena majica sa Adidasovim trima linijama na ramenima, bijeli šorc, te crne čarape.

 

Njihov gostujući dres se sastoji od bijele majice sa Adidasovim linijama na ramenima, crnim šorcem, te bijelim čarapama. Treći dres je u zelenoj boji, crnom šorcu, i zelenim čarapama.

 

Stadion crvenih đavola

Mančester Junajted (Manchester United) je od svojih najranijih dana promijenio tri stadiona:

• North Road
• Bank Street
• Old Trafford

 

North Road

Nord Roud (North Road) je najstariji Mančester Junajtedov stadion koji se nalazio blizu željeznice. Kapacitet stadiona je originalno bio 12,000 ljudi. Iako je Junajted ulagao u proširenje stadiona 2 puta, najveći kapacitet stadiona je bio 15,000 ljudi. Na ovom stadionu su ostali do 1893. godine, kada su bili deložirani.

 

Bank Street

Mančester Junajted (Manchester United) je promijenio stadione zbog deložacije sa Nord Rouda jer je klub naplaćivao ulaz iako stadion nije pripadao njima.

Bank Street nije imao tribine do 1894. kada su izgrađene dvije tribine koje su proširile kapacitet stadiona. Kroz narednih par godina, Bank Street je dostigao kapacitet od 50,000 navijača. Crveni đavoli su bili na ovom stadionu do 1910. godine, kada su se preselili na Old Trafford.

 

Old Trafford

Old Trafford je primarni stadion Mančester Junajteda od davne 1910. godine sve do danas. Klub se preselio sa Bank Street-a zbog ambicija tadašnjeg vlasnika John Henry Davies-a, koji je smatrao da je stari stadion previše restriktivan. Arhitekt Archibald Leitch je isprojektovao stadion sa konačnim kapacitetom od 77,000. Rekordni kapacitet stadiona je dostigao 76,962 gledaoca 25. marta 1939, kada se održavalo polufinale FA kupa između Volverhempton Vonderersa i Grimzbi Tauna (Grimsby Town). Taj rekordni kapacitet do danas nije nadmašen.

 

U Drugom svjetskom ratu je Old Trafford oštećen zahvaljujući bombardiranju, što je osiguralo klubu kompenzaciju od £22,278 (današnjih £787,818). Tokom rekonstrukcije stadiona Junajted je igrao svoje domaće utakmice na stadionu Mančester Sitija.

 

Današnji Old Trafford ima kapacitet od 74,310 gledaoca, a veličina terena iznosi 105 metara u dužini i 68 metara u širini. Stadion je doživio dosta renovacija od svog ponovnog otvaranja 1949. godine. Posljednje renovacije su se dogodile 2006. godine, činjenica koja je zadobila dosta kritika od strane šire javnosti.